Achter BBB doemt een heel andere verkiezingswinnaar op
De opmars van BBB bij de statenverkiezingen van maart dit jaar, wordt alom gezien als een mijlpaal in de Nederlandse politiek. Voorlopig is dat zeker zo, vooral provinciaal en landelijk. Maar plaatselijk is er een andere beweging gaande. Misschien wel ingrijpender en duurzamer dan de – incidentele? – BBB-winst.
We kunnen die beweging zichtbaar maken door de resultaten van Groen Links, de PvdA, D66, Volt en de PvdD bij elkaar op te tellen, tot één links-liberaal blok. We maken twee lijstjes: een lijstje van ‘kennissteden’ en een lijstje met ‘andere’ steden. ‘Kennisstad’ noemen we hier steden die al ruimschoots voorbij de nationale doelstelling zijn om meer dan 50% hoogopgeleiden in de beroepsbevolking te hebben, met het daarbij horende type werkgelegenheid.
Electorale scores linksliberaal en BBB in geselecteerde kennissteden
We kijken eerst naar de kennissteden.
Bij de kop van het peloton is BBB niet verder gekomen dan een kleine minderheidspositie. Linksliberaal is daar op weg naar een tweederde meerderheid. Voor die steden is dat goed nieuws, om economische redenen. We leven in politiek heftige tijden. Politieke stabiliteit is in dit soort tijden een eigenstandige vestigingsfactor. Private en publieke investeerders willen niet investeren in gebieden waar bij elke verkiezing de inhoudelijke wind weer kan draaien. Nu al gaat de groei aan inwoners, werkgelegenheid en waardetoevoeging onevenredig veel naar juist die kennissteden. Dat zal zo blijven.
Alleen in Groningen heeft BBB net iets meer dan een deuk in een pakje boter kunnen slaan. Een nogal bescheiden deuk, voor de hoofdstad van onze geplaagde aardbevingsprovincie. Ook Groningen kiest voor stabiliteit en niet voor avonturisme.
Wie de politieke inhoud een beetje kent, heeft weinig reden om bang te zijn voor dat etiket ‘linksliberaal’. Het hele gedachtengoed van wat 25 jaar geleden het politieke midden was met het CDA als symbool, is dat links-liberale blok in geschoven: publiek-private samenwerking, klassentegenstellingen overbruggen, polarisatie tegengaan, iedereen meenemen, balans tussen natuur en economie, partnerschap en civil society. Inhoudelijk gezien is niet BBB, maar linksliberaal het nieuwe CDA.
Dan de andere steden.
In Den Haag en Eindhoven is BBB weliswaar present, maar het electoraat is een andere afslag aan het nemen. Het gaat de kennissteden achterna. Over nog eens twee verkiezingscycli sluiten Den Haag en Eindhoven zich bij het peloton aan.
Electorale scores linksliberaal en BBB in geselecteerde andere steden
Ronduit indrukwekkend is wat er in Rotterdam gebeurt. Er waren de laatste tijd meer signalen dat Rotterdam aan het veranderen is: hoogopgeleiden die in de stad blijven, veel start-ups, trekpleister voor jonge vrouwen, steeds gemakkelijker omgang met diversiteit. Rotterdam wordt al de eerste post-multiculturele stad van Nederland genoemd. Dat is nu electoraal verzilverd. Er zijn analisten die Rotterdam de proeftuin voor politieke innovatie noemen. Zou dat kloppen? Rotterdam was de eerste stad waar het populisme in de persoon van Pim Fortuyn voet aan de grond kreeg. Gaat Rotterdam nu de eerste stad worden die er weer afscheid van neemt? Het is geen gelopen race. Het nieuwrechtse blok van FvD, PVV, JA21 en BvNL scoort in Rotterdam nog steeds 17% (niet in de tabel), dat is dubbel zoveel als in Amsterdam, Utrecht of Leiden. Maar de stad is in beweging.
Dan Almere, Zoetermeer en Emmen. Of Enschede, Assen en Alkmaar. Politiek gefragmenteerd, weinig samenhang, instabiel ecosysteem voor investeringen, lastig om talent vast te houden. Er is veel gezegd over de kloof in Nederland tussen Randstad en niet-Randstad, tussen stad en platteland, tussen de “witte wijndrinkers” uit de grachtengordel en de “hardwerkende Nederlanders” daarbuiten. De echte tegenstelling is die tussen twee handenvol kennissteden met groeiende bevolkingen en groeiende economieën verspreid door het land, met Eindhoven, Rotterdam, Den Haag, Arnhem en nog een paar steden die een snelle evolutie doormaken aan de ene kant; en de boze rest van het land aan de andere kant. Voor die kennissteden goed nieuws, voor het land als geheel een Amerikaans, Engels of Italiaans schrikbeeld. Een cultuuroorlog tussen internationaliserende en innoverende steden die de jongeren en talenten aanzuigen en een verongelijkt achterland dat wegzakt in polarisatie.
En dan is er nog de optie van een generatiewisseling. BBB is sterk in de vestingen van de babyboomers, zoals de ‘new towns’ als Alphen en Zoetermeer. De kennissteden zijn al door de prop van die dominante generatie heen en hebben demografisch meer gemixte opbouw. Moeten de babyboomers eerst weg zijn voordat we weer tegenstellingen kunnen overbruggen?
Gerelateerde artikelen
Europese verkiezingen: stabiele steden, onrustig ommeland
Europese verkiezingen: stabiele steden, onrustig ommeland Tussen al het nieuws over de kabinetsformatie door is het enkele dagen even over de Europese verkiezingen gegaan. Ondertussen is de berichtgeving hierover alweer stilletjes naar de [...]
Waar zijn alle meisjes heen?
Waar zijn alle meisjes heen?: Mannen- en vrouwensteden na de verkiezingen Door Aart van Bochove In India is de opmars van vrouwen goed te zien. Ze gaan massaal de straat op om [...]
De verkiezingscampagne, een vrolijke tijd
De verkiezingscampagne, een vrolijke tijd Persoonlijk heb ik de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen ervaren als een vrolijke tijd. Dat heeft alles te maken met mijn eigen politieke geschiedenis. Ik ben al [...]
Leidse verkiezingsweetjes
Leidse verkiezingsweetjes Elders geven we een analytisch commentaar bij de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen, vanuit stedelijke perspectief. In dit korte artikel sommen we enkele bevindingen op over onze stad van vestiging, Leiden. [...]
De Republiek der Verdeelde Nederlanden
De Republiek der Verdeelde Nederlanden De verkiezingsuitslag vanuit de steden bekeken De analyses over wat er op 22 november 2023 bij de kamerverkiezingen gebeurd is buitelen over elkaar heen. We doen in [...]
Achter BBB doemt een heel andere verkiezingswinnaar op
Achter BBB doemt een heel andere verkiezingswinnaar op De opmars van BBB bij de statenverkiezingen van maart dit jaar, wordt alom gezien als een mijlpaal in de Nederlandse politiek. Voorlopig is dat [...]
Meer artikelen
Colomn Ondernemersfonds #3: betekenis van draagvlak
Column Ondernemersfonds #3: Betekenis van draagvlak Het Ondernemersfonds. Het concept is aan onze tekentafel ontstaan. We hebben tientallen fondsen in de startfase mogen begeleiden. En we staan vele bestaande fondsen bij in ambities [...]
Behind the numbers #5: werkgelegenheidsquote
Behind the numbers #5: Haarlemmermeer heeft een werkgelegenheidsquote van 170 Door Fianne de Boer Veel media, bestuurders, beleidsmedewerkers en anderen zijn dol op cijfers. Bij Blaauwberg zijn we dat ook, maar [...]
Festive presentation of new urban book
Festive presentation of new urban book What happens if you meet a Chilean journalist? A particularly active type, who is only here temporarily but would like to add some value to the place [...]
Europese verkiezingen: stabiele steden, onrustig ommeland
Europese verkiezingen: stabiele steden, onrustig ommeland Tussen al het nieuws over de kabinetsformatie door is het enkele dagen even over de Europese verkiezingen gegaan. Ondertussen is de berichtgeving hierover alweer stilletjes naar de [...]
Leraar als roeping en de druk van puberale roddelzucht
Header photograph by Digital Vision/Thinkstock. Via Slate. Leraar als roeping en de druk van puberale roddelzucht Sinds enige tijd heeft zich uit de eindexamenklas van mijn middelbare school – het Willem [...]
Uitnodiging boekpresentatie
Uitnodiging boekpresentatie 'Green Glasses' We nodigen u graag uit voor de presentatie van ‘Green Glasses’, een boek over ‘internationals’ in de oude stad Leiden. Het boek is geschreven door Magdalena Palma, een Chileense journalist, [...]
Neem contact op
Neem contact met ons op via bijgaande contactgegevens. Wij komen spoedig met een reactie.
Inschrijven voor onze nieuwsbrief:
- 071-524 7500
- 06- 1217 2126 (Rob)
Vestwal 2-4 , 2312 NP Leiden