Themareeks: hoe houden we niet-stedelijk Nederland vitaal?
In de gehele Westerse wereld tekent zich een dominant demografisch en economisch patroon af. Een select aantal steden groeit, bruist en bloeit. Jongeren en kenniswerkers trekken massaal naar deze steden. Daar zijn de kansen om carrière te maken, onderwijs te volgen, een bedrijf te starten, jezelf te ontwikkelen en te vormen. Buiten deze steden hebben gemeenschappen te maken met tegengestelde effecten: vergrijzing, verschraling en afname van voorzieningen, krimp, leegstand en wegtrekken van het spaarzame talent.
In een serie themanummers houdt Blaauwberg zich bezig met de gevolgen van deze ‘trek naar de stad’ voor niet-stedelijk Nederland. Daarbij concentreren we ons op middelgrote kernen en gemeenten. Verspreid over heel Nederland: van Holland, en Brabant tot aan Twente, Zeeland en Limburg. Daarbij iedere keer de vraag stellende: ‘wat kunnen deze gemeenschappen doen om vitaal te blijven?’
We gaan die vraag beantwoorden aan de hand van een typologie met een 11-tal onderscheidende typen. Want voor het toekomst perspectief het maakt nogal uit of je in een ‘new town’ woont zoals Houten, of in een industrial estate als Terneuzen.
In een tweewekelijkse nieuwsbrief besteden we aandacht aan één van de typen van de typologie, komen met een korte duiding en analyse, noemen een serie voorbeeldgemeenten, en benoemen de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst.
Over deze pagina
In 2019 start Blaauwberg met een themareeks over de gevolgen van urbanisering voor niet-stedelijk Nederland. De kennis die we daarvoor gebruiken hebben we opgebouwd aan de hand van diverse leergangen die Blaauwberg heeft ontwikkeld. In het bijzonder de twee bestuurlijke leergangen voor de Colleges van B&W van Voorschoten en Wassenaar, waar we gekomen zijn tot de genoemde typologie met 11 onderscheidende typen van middelgrote gemeenten.
We hebben deze typologie zelf geconstrueerd aan de hand van statistische gegevens, bekende historie en actuele omgevingskennis. En met plaatsing van Nederlandse en lokale ontwikkelingen, in het bredere internationale perspectief van de ‘urban studies’.
Frozen Towns
De term 'frozen towns' is ontleend aan Groot-Brittannië waar villages en hamlets dreigen te bevriezen in de tijd. Dorpen waar het op zich nog goed gaat, maar waar de dynamiek langzaam wegsijpelt. Het surplus aan stedelijke dynamiek op gecontroleerde wijze naar binnenhalen is één van de opgaven voor frozen towns.
Groen dorpencluster
Door hechte samenwerking hebben diverse dorpen rondom de steden de heftigste effecten van vergrijzing en krimp weten te voorkomen. Maar de toegang tot de dorpen voor nieuwe generaties bewoners is beperkt. Kunnen de dorpen zichzelf van het slot halen, met behoud van haar groene waarden?
Voorstad
De voorsteden zijn groot geworden tijdens de 'stedelijke crisis', met de instroom van middenklasse gezinnen. Nu is de situatie anders. De motorische kracht van de steden druppelt slechts gedeeltelijk door over de stadsgrenzen. De voorsteden zullen op zoek moeten naar nieuwe en extra's functies binnen het stedelijk systeem.
Economische satelliet
In onze ruimtelijke planning is het concept van de functiescheiding zeer sterk verwerkt. Wonen doet men in woonwijken. En werken op de bedrijventerreinen en kantoorparken. Zo zijn in de periferie van de steden een serie 'economische satellieten' gepland en ontwikkeld. Een kleine gemeenschap met daaromheen een fors werkterrein.
New Towns
Op rijafstand van de 'oude steden' bevinden zich een aantal geplande steden met aandacht voor wooncomfort, ruimte, groen, zichtlijnen en voorzieningen onder handbereik. Deze 'new towns' zijn nu aan het vergrijzen en het werk verplaatst zich naar de steden. Zijn er opvolgers voor de vergrijzende populatie?
Verlengde suburbanisering
Het is een veelbesproken onderwerp, het contrast tussen stad en platteland. Maar die scherpe tegenstelling ontneemt het zicht op de tussenvorm van 'verstedelijkte dorpen'. Deze 'suburbia' staan voor de lastige vraagstelling: hoe binden we de mensen aan de plek waar ze wonen? Hoe zorgen we ervoor dat we meer zijn dan alleen een verre buitenwijk van de stad?
Satelliet Tuinstad
Tussen de steden treffen we een reeks ruim opgezette, groene buitenplaatsen aan. Deze satelliet tuinsteden hebben zich ontwikkeld tot geliefde vestigingsplek van hoogopgeleide, welgestelde bevolkingsgroepen. Een prachtig woonklimaat is echter niet meer voldoende om jonge mensen te binden. Willen de tuinsteden zich openstellen voor nieuw elan, of verkiezen ze het isolement?
Landstad
Historisch gegroeide steden met een tot 1980 redelijk complete functionaliteit. In afgelopen decennia steeds hebben deze 'stadjes' steeds meer functies moeten overlaten aan de grote steden. Ze hebben echter een bonus die ze kunnen verzilveren: een onderscheidend woon-werkmilieu.
Neem contact op
Neem contact met ons op via bijgaande contactgegevens, of vul het formulier in. Wij komen spoedig met een reactie!
Contactgegevens
- 071-524 7500
info@blaauwberg.nl
- 06- 1217 2126 (Rob)
Vestwal 2-4 , 2312 NP Leiden