Drie vragen om cijfers goed te kunnen duiden

Wat is:

1. De aard van het cijfer: is dit een absoluut cijfer, een indexcijfer, een percentage of iets anders?
2. De bron van het cijfer: waar komt het vandaan? Uit welk jaar? Is het een opiniepeiling of gaat het om feitelijke cijfers? Hoe is het berekend?
3. De definitie van de begrippen die het cijfer omschrijven: is er maar één mogelijke uitleg of kun je dat beter even controleren?

In het geval van het aantal internationals in Leiden is duidelijk dat het gaat het om een percentage. Het is gebaseerd op de publieke database van het CBS, Statline*. De peildatum is 1 januari 2022. Het percentage is tot stand gekomen door het aantal (legale) inwoners zonder Nederlandse nationaliteit te delen door het totaal aantal inwoners. Het gaat hier dus niet om tweede- of derdegeneratie migranten of genaturaliseerde migranten, nationaliteit is het bepalende kenmerk. (N.B.: een dubbele nationaliteit is in Nederland maar in enkele gevallen toegestaan en deze mensen worden in de cijfers opgenomen als zijnde Nederlands.)

Dus, volgens het CBS, hadden op 1 januari 2022 per elke 100 inwoners van Leiden 11,6 niet de Nederlands nationaliteit. En dat noemen we “international.”

Vergelijkingen en uitsplitsingen

Dat is mooi, maar zonder context weten we nu eigenlijk nog steeds niet veel. Is 11,6 procent veel of weinig? Meer dan eerst of minder? Hoe zit het in andere steden? Kunnen we die 11,6 procent als één groep beschouwen?

Hoe zit het in andere kennissteden? Dat is te zien in de volgende grafiek. In alle steden is het aantal internationals toegenomen, maar niet één stad heeft een andere stad “ingehaald”. Wel gaat het hard in Amsterdam, daar heeft inmiddels bijna 1 op de 5 inwoners geen Nederlands paspoort.

De samenstelling van deze groep is echter niet altijd zo geweest. Geen één van de nationaliteiten die nu in de top 3 staan, stond dat in 2002 ook al. In onderstaande grafiek en tabel is de ontwikkeling te zien van de zes nationaliteiten die in 2002, 2012 en 2022 de top 3 uitmaakten. De percentages hebben betrekking op het totaal van internationals, niet het totaal van de hele bevolking.

Er zijn hier twee interessante ontwikkelingen te zien.

1. De groep internationals wordt diverser. De grootste groepen maken een kleiner deel uit van het totaal dan ze twintig jaar geleden deden.

2. De meest voorkomende “soort” international verandert. In 2002 was er vooral sprake van (kinderen van) Marokkaanse en Turkse gastarbeiders, en Britse expats die tijdelijk door hun bedrijf hierheen gestuurd werden. Nu is de grootste groep al een aantal jaar Italianen, naar schatting vooral studenten en kenniswerkers. Dat geldt ook voor de Duitsers. De enorme inhaalslag van Polen heeft te maken met het feit dat daar nu de meeste arbeidsmigranten vandaan komen, al zitten er ook kenniswerkers tussen.

Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor Leiden. De huidige international komt hier meestal vrijwillig naartoe en wil zich hier thuis voelen, iets bijdragen, zich onderdeel voelen van de stad.

Conclusie

Aan de hand van een aantal grafieken heb ik geprobeerd wat context toe te voegen aan het citaat:  “11,6 procent van de inwoners van Leiden is international.”  Het aantal internationals groeit gestaag, dat doet het in alle kennissteden (met Amsterdam als koploper) en de nationaliteit (en motivatie) van internationals verandert. Nu we het verhaal achter dat cijfer wat uitgepluisd hebben, kunt u verder met de vragen die op het begin geopperd werden. Bent u geïnteresseerd in wat internationalisering betekent voor een stad, of misschien zelfs voor uw eigen werk? Lees dan vooral wat we eerder schreven over het belang van het opnemen van internationalisering in beleid of bekijk het filmpje “Leiden als Hanzestad”. Een tipje van de sluier: wij vinden de internationalisering wél goed nieuws.

Houd de nieuwsbrief in de gaten voor het volgende cijfer in deze reeks!

*Alle data die in dit artikel gebruikt worden zijn afkomstig van het CBS en hebben als peildatum 1 januari 2022.