Door Ute Jansen en Aart van Bochove

Het Leidse Science Park dateert officieel van 1984. Toen werd de oorspronkelijke bestemming van het beoogde gebied, de Leeuwenhoek, – wonen – gewijzigd in werken. Die wijziging is achteraf een zeldzaam ‘window of opportunity’ geweest. De Leidse politiek had op dat moment alle aandacht nodig voor binnenstedelijke operaties: de stadsvernieuwing, de sociale gevolgen daarvan. Wat er aan de rand van de stad gebeurde, viel amper op. In die luwte was een handjevol deskundigen – ambtenaren, hoogleraren, ondernemers – een paar jaar eerder gaan nadenken over het toen nieuwe concept van een thematisch ‘science park’. Dat concept is een succes geworden. Een daverend succes zelfs. Op dit moment bedragen de gemiddelde jaarlijkse opbrengsten voor de gemeentelijke kassa van het park circa € 8,3 miljoen (vooral OZB, in mindere mate toeristenbelasting, grondverkopen en -verhuur) en geeft de Science Park werk aan meer dan 20.000 professionals.

Toch heeft het er om gespannen. Het Bio Science cluster had zich in de jaren 90 fors ontwikkeld en robuuste bedrijven aangetrokken. Dit soort clusters hebben steun nodig vanuit de omgeving: een meebewegende arbeidsmarkt, een vriendelijke publieke opinie, een ontwikkelingsgerichte ruimtelijke ordening die mogelijke uitbreiding van het park niet in de weg staat. Op dat laatste punt ging het in 2003 nog bijna mis. Er was op dat moment weinig politieke alertheid rondom het park en er was nog geen eigen ‘governance’, zoals er later met de Bio Science Park Foundation wel gekomen is.

De buurgemeente Oegstgeest was in die stilte een bestemmingsplanwijziging aan het voorbereiden, waarbij de beoogde toekomstige uitbreidingsruimte voor het park aan de westkant van de A44 een woonbestemming zou krijgen. Er kwam bij een regionaal actief adviesbureau een telefonische melding binnen van een bezorgde ambtenaar uit een buurgemeente van Oegstgeest, die vaststelde dat het ontwerp-bestemmingsplan ongemerkt een streep zou halen door de wat verdere toekomstplannen voor het sciencepark. Toen deze informatie bij de toenmalige Leidse KvK terecht kwam, werd dit met spoed naar het Ministerie van Economische Zaken doorgespeeld. Het ontwerp-bestemmingsplan was daar bekend, maar had niet tot alertheid geleid: er kwam geen signaal uit de regio – noch van een overheid noch van het bedrijfsleven – dat er iets mis was. Het Ministerie wilde graag een mening vormen, maar moest daar wel materiaal voor aangedragen krijgen. 

De combinatie van open lijnen, een deels formeel en deels informeel netwerk, snelheid, parate kennis en improvisatie in 2003 heeft geleid tot voorwaarden waarin het Leiden Bio Science Park zich jarenlang in stabiliteit heeft kunnen ontwikkelen.