Waarom blijft de criminaliteit maar dalen?

Een van de raadsels van onze tijd is de daling van de criminaliteit. Die daling is sinds het midden van de jaren negentig in de hele westerse wereld gaande en was niet voorspeld. Zo steeg het aantal geregistreerde misdrijven in Engeland van 500.000 in 1957 naar 5 miljoen in 1991. Overal klonk de roep om meer ‘blauw op straat’, werden nieuwe gevangenissen gebouwd en kwam een nieuwe beveiligingsindustrie tot bloei. Tot de cijfers begonnen te dalen. Tussen 1995 en 2005 heel rap, sindsdien langzamer maar gestaag. Wat is er aan de hand?

Zeven populaire theorieën

Er is geen alles verklarende oorzaak aan te wijzen. Maar omdat de daling zich overal in de westerse wereld voordoet, moeten er wel grote onderliggende factoren in het spel zijn. We kwamen een paar populaire theorieën tegen. Een kleine opsomming.

  • De eerste is een verassing. De daling zette in twintig jaar na het arrest ‘Roe versus wade’ van het Amerikaanse Hooggerechtshof in 1973. Met dat arrest bevestigde het hooggerechtshof dat het recht op abortus onderdeel was van het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen. Het was acuut afgelopen met de geboorte van ongewenste kinderen. Ongewenstheid verhindert de vorming van een geweten in de kinderjaren. Met het uitschakelen van die ongewenstheid, is er iets fundamenteels veranderd in de populatie. Vergelijkbare samenhangen tussen de liberalisering van abortus en de daling van de criminaliteit zijn er in nadere landen.
  • De tweede is ook een verrassing. Lood is een neurotoxine. Loofvergiftiging in de kinderjaren kan tot agressief gedrag leiden op adolescentenleeftijd. En het milieu was van lood vergeven, totdat loodhoudende benzine in de jaren tachtig overal verboden werd.
  • De derde verklaring is prettig algemeen. De grootste dadergroep bestaat uit mannen tussen de 17 en de 26 jaar oud. De grootste slachtoffergroep trouwens ook. Criminaliteit en manlijke adolescentie hebben iets met elkaar te maken. En nu slaat de vergrijzing toe: er zijn gewoon minder adolescenten.

  • In het verlengde daarvan staat de theorie dat computergames en internet-agressie een alternatief zijn voor ‘huftergedrag’. Beter schelden op sociale media dan ‘in het echt’.
  • Ook een algemene verklaring: het opleidingsniveau is in de westerse wereld met een nooit vertoonde stijging bezig. En hoogopgeleiden hebben beter greep op hun leven, en vervallen minder snel in de criminaliteit.
  • De feminisering speelt een rol. De opmars van vrouwen op werkplek, in de media en in het openbare leven zorgt voor veel meer rolmodelellen. En ook voor veel meer afkeuring als het mis gaat. De beloning van de stoerheid is weg.
  • ‘Het beleid’ is succesvol. Huizen en auto’s zijn beter beveiligd. Politie en hulpverleners zitten in de haarvaten van de samenleving. Er is veel preventie en vroege signalering.

Geen sluitende verklaring

Zoals gezegd: er is geen sluitende verklaring. Die gaat er wellicht ook nooit komen. Elke academische student leert dat je een theorie moet proberen te falsifiëren. En dat zal hier en daar best lukken. Er zal vast ergens een land of landstreek zijn waar de abortuswetgeving streng is en de criminaliteit toch daalt. Daar staat een denkbeeldige statisticus tegenover die net zo lang aan een database bouwt tot hij kan aantonen dat ‘Roe versus Wade’ toch de doorslag heeft gegeven. Maar overtuigend is dat allemaal niet. Al was het maar omdat die andere zes theorieën ook een zekere plausibiliteit hebben.

De illusie van ‘aan knoppen draaien’

In de sociale werkelijkheid bestaat geen finale verklaring of ‘laatste woord’. Het enige wat bestaat, is een voortgaand gesprek, gevoed met steeds nieuwe inzichten en argumenten. Voor sommige kandidaat-politici is dat een teleurstelling. Ze willen graag ‘aan de knoppen draaien’. Dat kan, zeker. Maar het knoppenbord is reusachtig groot. En je weet van te voren niet of jouw favoriete knop wel doet wat je hoopt dat hij doet. Is dat jammer? Wel als we de professional in staat en maatschappij zien als een uitvoerder van centraal vastgestelde regels en inzichten. Maar niet als we de professional zien als iemand die weliswaar breed geïnformeerde is, maar uiteindelijk op zijn eigen beoordelingsvermogen af moet gaan. Leer maar werken met zeven plausibele theorieën tegelijk. Daar krijg je een betere praktijk van.

Meer artikelen

Explosief optimisme

De foto op de thumbnail is afkomstig van het betreffende bedrijf Explosief optimisme Het mooie van veel ondernemerscontacten is dat je op bijzondere plekken komt. Zo waren we recent te gast [...]

Opvoeden is eenvoudig

De vraag naar jeugdzorg explodeert. Toch is opvoeden heel eenvoudig… Onze vertrekkende collega Fianne had geen gemakkelijke start in het leven. Haar vader overleed nog voor haar geboorte. Ze is opgegroeid in [...]

Optimisme en demografie

Optimisme en demografie Het Kabinet-Schoof: lessen uit Canada, Hongarije en Afrika en twee oude Europeanen In dit artikel behandelen we twee dingen. Ten eerste het verband tussen maatschappelijk optimisme en bevolkingsgroei. Dat [...]

Neem contact op

Neem contact met ons op via bijgaande contactgegevens. Wij komen spoedig met een reactie.